Η μέθοδος Tomatis® δουλεύει με την πλαστικότητα του εγκεφάλου. Δημιουργεί νέες συνάψεις στα νευρωνικά δίκτυα που αποκωδικοποιούν και αναλύουν τους ήχους και σε αυτά που ρυθμίζουν την κινητικότητα, την ισορροπία, το συντονισμό και την προσοχή.

Με αυτό τον τρόπο επιδιορθώνει νευροαισθητηριακές δυσλειτουργίες, ή αναπτύσσει νέα νευρωνικά δίκτυα που αντισταθμίζουν τη δυσκολία και έτσι βελτιώνονται σημαντικά οι γνωστικές ικανότητες παιδιών και ενηλίκων.

Η μέθοδος Tomatis® βασίζεται στις ηχητικές αντιθέσεις ειδικά επεξεργασμένης μουσικής με τις οποίες εκπλήσσει συνεχώς με φυσικό τρόπο τον εγκέφαλο. Έτσι βοηθά τον εγκέφαλο να αναπτύξει μηχανισμούς ανίχνευσης και ανάλυσης των αλλαγών. Μόλις αυτοί οι μηχανισμοί αυτοματοποιηθούν η επιλεκτική προσοχή βελτιώνεται και το άτομο μπορεί ευκολότερα να διακρίνει ποιές πληροφορίες το αφορούν και ποιές να απορρίπτει.

Ο εγκέφαλος μας τείνει να αυτοπροστατεύεται όταν αντιλαμβάνεται το εξωτερικό περιβάλλον ως απειλητικό. Αυτό μπορεί να συμβεί μετά από ένα τραυματικό γεγονός, ένα συναισθηματικό σοκ, ή σε φάσεις της ζωής ιδιαίτερα στρεσσογόνες. Τότε μπορεί να θέσει σε λειτουργία έναν αμυντικό μηχανισμό που εμποδίζει την λήψη και ανάλυση αισθητηριακών μηνυμάτων, δηλαδή να «κλείσει τα αυτιά».

 Η ηχοθεραπευτική μέθοδος Tomatis® επανεκπαιδεύει το αυτί να ακροάται όλες τις συχνότητες κι έτσι συμβάλλει στη διαχείριση των συναισθηματικών διαταραχών που σχετίζονται με την κατάθλιψη και το άγχος.

Μέσω της μετάδοσης ρυθμικών ήχων, η μέθοδος Tomatis® επιδρά άμεσα στο αιθουσαίο νεύρο στο εσωτερικό αυτί. Αυτό έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην κινητική λειτουργία, στη ρύθμιση του μυϊκού τόνου και στη στάση του σώματος. Επιπλέον, παρεμβαίνοντας με φυσικό τρόπο στην ακουστική πλευρίωση, η μέθοδος Tomatis® συμβάλλει στη βελτίωση του συντονισμού της κίνησης της δεξιάς και της αριστερής πλευράς του σώματος.

Στο δίκτυο νευρώνων που συνδέουν το αυτί με τον εγκέφαλο συμπεριλαμβάνονται και οι «καθρεφτικοί» νευρώνες. Αυτοί διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην κοινωνική μας αλληλεπίδραση. Μας βοηθούν να μπούμε στη θέση του άλλου, να κατανοήσουμε τις προθέσεις του και τα συναισθήματα του και να ανταποκριθούμε με την ανάλογη συμπεριφορά. Η μέθοδος Tomatis® στοχεύει συγκεκριμένα και άμεσα στους καθρεπτικούς νευρώνες του προφορικού λόγου και βελτιώνει τις διαπροσωπικές δεξιότητες, δίνοντας ώθηση στη διαδικασία της εγρήγορσης, της ετοιμότητας και της πρόβλεψης.

Η βασική αρχή της μεθόδου Tomatis® είναι ότι η φωνή αναπαράγει τις συχνότητες και τις αρμονικές που το αυτί μπορεί να ακούσει.

Αποκαθιστώντας την ακουστική λειτουργία με την ηχοθεραπευτική αγωγή βελτιώνεται η εκφορά του λόγου, το ηχόχρωμα της φωνής, η μουσικότητα και ο ρυθμός. Το πρόγραμμα ενδιαφέρει ιδιαίτερα μουσικούς, τραγουδιστές, μαθητές ωδείων, ηθοποιούς και γενικά καλλιτέχνες.

Το έμβρυο στη μήτρα μπορεί να ακούσει τη φωνή της μητέρας του, η οποία ταξιδεύει από τον λάρυγγα μέσω της σπονδυλικής στήλης στο αυτί του αναπτυσσόμενου εμβρύου. Η μητρική φωνή επηρεάζει όλες τις μετέπειτα συναισθηματικές εμπειρίες και προετοιμάζει το έδαφος για την απόκτηση της μητρικής γλώσσας. Επομένως είναι σημαντικό να γίνεται ευχάριστα αντιληπτή από το έμβρυο.

Το πρόγραμμα εγκυμοσύνης εφαρμόζεται στο τελευταίο 3μηνο της κύησης και αξιοποιώντας την οστέινη αγωγιμότητα του ήχου, ενεργοποιεί το έμβρυο και συμβάλει στην καλύτερη ψυχοκινητική του ανάπτυξη, ενώ ταυτόχρονα προσφέρει διανοητική και σωματική χαλάρωση στη μητέρα προετοιμάζοντας την για τον τοκετό.

Με την πάροδο του χρόνου το αυτί αρχίζει να χάνει τη δυνατότητα ανάλυσης των ήχων υψηλών συχνοτήτων με επίπτωση την απώλεια ενέργειας, την μυική υποτονικότητα και την αστάθεια του σώματος.

Τα ειδικά προγράμματα για την τρίτη ηλικία ενεργοποιούν τον εγκέφαλο με υψηλές αρμονικές συχνότητες που δημιουργούν καλή διάθεση και ευεξία. Βοηθούν στην επιβράδυνση της αναμενόμενης πτώσης της ακοής, στη βελτίωση της ισορροπίας και του μυικού τόνου και στην καλύτερη νοητική λειτουργία.

Μέσω της μεθόδου Tomatis® οποιοσδήποτε επιθυμεί να μάθει μια ξένη γλώσσα αποκτά την ικανότητα να ενσωματώσει ουσιαστικά το ρυθμό της γλώσσας. Όταν το άτομο ενσωματώσει το ρυθμό της ξένης γλώσσας, αποκτά την ικανότητα να κατανοεί και να μαθαίνει εύκολα το λεξιλόγιο, τη σύνταξη και τη γραμματική της. Μια μελέτη από επτά ευρωπαϊκά πανεπιστήμια αποδεικνύει ότι ο χρόνος εκμάθησης μιας ξένης γλώσσας μπορεί να ελαχιστοποιηθεί στο μισό με την εφαρμογή της μεθόδου Tomatis ®.